GIỔ TỔ NGHỀ YẾN VÀO NGÀY NÀO?

Ngành yến sào được hình thành gần 700 năm, cũng như các ngành nghề khác, hàng năm người dân thường tổ chức cúng lễ tế Tổ Nghề Yến. Ở Việt Nam, không chỉ có 1 ngày mà có tới 2 ngày giổ tổ Nghề Yến. Một được tổ chức ở Khánh Hòa vào ngày 10/5 âm lịch và hai được tổ chức ở Hội An vào ngày 10/3 âm lịch hàng năm.

Ngành nghề truyền thống gần 700 năm ở Khánh Hòa

Nghề khai thác tổ yến tại các đảo thiên nhiên ngoài khơi ở Khánh Hòa đã có những bước thăng trầm trải qua lịch sử gần 700 năm.

Theo sử sách ghi lại, vào năm 1328, trong một chuyến công cán phương Nam, Đề đốc thủy quân nhà Trần là Lê Văn Đạt cùng đoàn quân và chiến thuyền của họ vào đảo Hòn Tre. Đề đốc Lê Văn Đạt cùng thuộc hạ của mình phát hiện tại các hòn đảo ngoài khơi Bình Khang có rất nhiều tổ yến, ông cho thành lập đội quân bảo vệ, khai thác và phát triển nguồn tài nguyên quý này.

An phủ sứ Bình Khang Lê Văn Quang (sinh năm 1719, hậu duệ đời thứ 21 của Lê Văn Đạt) và con gái là bà Lê Thị Huyền Trâm là những người có công kế nghiệp. Dưới thời Tây Sơn, bà Lê Thị Huyền Trâm được giao chỉ huy đội thủy quân tổ chức khai thác, mua bán yến sào làm nguồn tài chính, hậu cần, quân nhu... cho nhà Tây Sơn.

Đền thờ Thủy tổ nghề yến sào ở Hòn Nội (Khánh Hòa)

Ngày 10/5 năm Quý Sửu (1793), Đại đô đốc Lê Thị Huyền Trâm cùng An phủ sứ Bình Khang Lê Văn Quang đã anh dũng hy sinh trong cuộc chiến bảo vệ chủ quyền lãnh hải Tổ quốc và các đảo yến. Từ đó, ngày 10/5 âm lịch hằng năm, người dân địa phương tổ chức cúng giỗ Thánh mẫu Lê Thị Huyền Trâm và tướng sĩ Tây Sơn tại đền thờ tổ nghề yến trên đảo Hòn Nội. Lễ hội tôn vinh những người có công đóng góp trong sự nghiệp xây dựng và phát triển ngành nghề yến sào và thực hiện nhiều nghi thức văn hóa đậm đà phong vị biển.

Ở Hội An

Lễ giỗ tổ nghề Yến là lễ hội ở Hội An nổi tiếng được tổ chức vào ngày mùng 9 và mùng 10 tháng 3 âm lịch hằng năm tại miếu tổ thuộc xã đảo Tân Hiệp – Cù Lao Chàm. Miếu tổ nghề Yến được xây dựng vào thế kỷ 19 là nơi để thờ tổ nghề Yến và các vị thần bảo hộ nghề. Miếu tổ nằm trên Hòn Lao thuộc đảo Cù Lao Chàm, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam.

Miếu thờ tổ nghề yến tại Cù Lao Chàm, Hội An

Lễ giỗ tổ nghề Yến là nét đẹp văn hóa Hội An độc đáo có từ hơn 150 năm trước nhằm tri ân công lao khai sinh nghề của các bậc tiền nhân. Cho đến ngày nay, lễ hội vẫn được tổ chức định kỳ hằng năm không chỉ thể hiện lòng biết ơn tổ tiên mà còn nguyện cầu về cuộc sống bình yên, ấm no, hạnh phúc. Đồng thời, đây cũng là dịp nhắc nhở con cháu ý thức giữ gìn và bảo vệ nguyền tài nguyên quý báu được thiên nhiên ban tặng của vùng biển đảo. Đây là một trong số lễ hội ở Quảng Nam thu hút sự quan tâm của du khách gần xa.

Lễ giỗ tổ nhằm tri ân những người đã sáng lập ra nghề Yến

Những năm gần đây, những người làm trong nghề nuôi yến, chế biến tổ yến trên cả nước cũng về đây dâng hương tri ân, tưởng nhớ những người đi trước đã khai phá, duy trì và phát triển đến ngày nay.

Ngành yến sào đã có từ nhiều trăm năm qua và hiện tồn tại 2 ngày giỗ tổ ở 2 địa phương khác nhau cho thấy ngành yến đã sớm phát triển, được cha ông gìn giữ, lưu truyền qua nhiều thế hệ để con cháu ngày nay tiếp tục phát huy truyền thống nghề và ngày càng làm giàu cho quê hương.

Thiên Đỉnh Yến (sưu tầm, tổng hợp)